تفاوت سقف دال بتنی و تیرچه بلوک

انتخاب نوع سقف یکی از مهمترین تصمیماتی است که می‌تواند بر کیفیت و دوام یک ساختمان تاثیر بگذارد. سقف دال بتنی و تیرچه بلوک دو گزینه پرکاربرد در ایران هستند و شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که کدام یک برای پروژه شما مناسب تر است.

در این مطلب، قرار است به زبانی ساده و روشن، تفاوت‌های این دو نوع سقف را بررسی کنیم. هدف این است که با شناخت بهتر هر یک، بتوانید انتخابی آگاهانه داشته باشید و سقفی را انتخاب کنید که هم با نیازهای پروژه شما سازگار باشد و هم از نظر هزینه و عملکرد بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد.

سقف دال بتنی چیست؟

سقف دال بتنی یکی از رایج‌ترین و مستحکم ترین نوع سقف برای اجرا در سازه‌های مختلف است. این نوع سقف به شکل یک صفحه یکپارچه از بتن مسلح ساخته می‌شود و به دلیل استحکام فوق‌العاده در برابر بارهای سنگین، در پروژه‌های متنوعی از جمله ساختمان‌های چندطبقه، پارکینگ‌ها و پل‌ها کاربرد دارد. یکی از مشخصات قابل توجه سقف دال بتنی، توانایی آن در توزیع یکنواخت نیروها و مقاومت بالا در برابر لرزش‌ها و زلزله است. این ویژگی باعث شده که این سقف برای ساخت و سازهای مستحکم و مقاوم انتخاب خوبی باشد.

سقف دال بتنی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود. دال یکطرفه که بارها را در یک جهت منتقل می‌کند و برای دهانه‌های کوتاه مناسب است. این نوع سقف به دلیل سادگی در اجرا و هزینه‌ کمتر، برای پروژه‌هایی با دهانه‌ کوچک مناسب به نظر می رسد. در مقابل، دال دوطرفه بارها را در دو جهت عمود بر هم توزیع می‌کند و برای دهانه‌های بزرگ‌تر یا سازه‌هایی که نیاز به تحمل بارهای بیشتر دارند، انتخاب بهتری است.

اجرای این سقف‌ها به دقت زیادی نیاز دارد و شامل قالب بندی اصولی، آرماتوربندی منظم و بتن ریزی با کیفیت است. رعایت این جزئیات، تضمین کننده‌ عملکرد مطلوب سقف در طول زمان خواهد بود. 

مزایای سقف دال بتنی 

سقف دال بتنی به خاطر استحکام و دوام بالا، انتخابی مطمئن برای پروژه‌های ساختمانی است که نیاز به مقاومتی طولانی مدت دارند. به صورت کلی، مزایای سقف دال بتنی به شرح زیر می باشد.

مقاومت بالا: این سقف‌ها توانایی تحمل بارهای سنگین را دارند و در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند.

عایق بندی حرارتی و صوتی: بتن به عنوان ماده‌ای با خواص عایق حرارتی و صوتی، به کاهش انتقال صدا و حرارت کمک می‌کند و محیطی آرام و مطبوع را فراهم می‌سازد.

دوام و عمر مفید طولانی: سقف‌های دال بتنی به دلیل مقاومت در برابر عوامل محیطی و سایش، عمر مفید بالایی دارند و نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری دارند.

مقاومت در برابر آتش: بتن به عنوان ماده‌ای مقاوم در برابر آتش، از انتشار آتش جلوگیری می‌کند و ایمنی ساختمان را افزایش می‌دهد.

سرعت اجرای بالا: فرآیند ساخت و اجرای سقف دال بتنی سریع‌تر از برخی دیگر از انواع سقف‌ها است که این امر به تسریع در تکمیل پروژه کمک می‌کند.

نحوه اجرای سقف دال بتنی

اجرای سقف دال بتنی یکی از مهمترین و حساس‌ترین مراحل در ساخت و ساز است که نیاز به دقت و رعایت نکات فنی دارد. این فرآیند به چند مرحله اصلی تقسیم می‌شود که اجرای دقیق آن ها، کیفیت نهایی سقف را تضمین می کنند.

1- قالب بندی: در ابتدا باید قالب بندی سقف به شکل محکم و پایدار برای شکل دادن به دال بتنی نصب شوند. این قالب‌ها باید به گونه‌ای تنظیم شوند که شکل و ابعاد دقیق دال حفظ شود. استفاده از روغن قالب برای سهولت در جداسازی پس از گیرش بتن توصیه می‌شود.

2- آرماتوربندی: با توجه به اینکه بتن در برابر نیروهای کششی مقاومت کمی دارد، استفاده از میلگردهای فولادی برای تقویت آن ضروری است. میلگردها با الگوی مشخص در داخل قالب چیده شده و به وسیله بست‌های فلزی یا جوشکاری سرد به یکدیگر متصل می‌شوند تا شبکه‌ای مستحکم ایجاد کنند.

3- بتن ریزی: پس از اتمام آرماتوربندی، نوبت به ریختن بتن می‌رسد. بتن باید با دقت و به صورت یکنواخت در قالب‌ها ریخته شود تا از ایجاد حباب‌های هوا و فضاهای خالی جلوگیری گردد. استفاده از ویبراتور برای تراکم بهتر بتن و اطمینان از پر شدن کامل قالب‌ها توصیه می‌شود.

4- عمل آوری (کیورینگ): پس از بتن ریزی، برای دستیابی به مقاومت مطلوب، باید فرایند عمل آوری انجام شود. این مرحله شامل حفظ رطوبت بتن به مدت حداقل 7 روز است تا از خشک شدن سریع و ترک خوردگی آن جلوگیری شود.

5- برداشت قالب: پس از اطمینان از گیرش و مقاومت کافی بتن، قالب‌ها با دقت برداشته می‌شوند. زمان مناسب برای قالب برداری به شرایط محیطی و نوع بتن بستگی دارد، اما معمولا پس از 14 تا 28 روز انجام می‌شود.

سقف تیرچه بلوک چیست؟

سقف تیرچه بلوک یکی از روش‌های پرکاربرد در ساخت سقف‌های بتنی است که از ترکیب تیرچه‌ها و بلوک‌های سبک تشکیل می‌شود. در این سیستم، تیرچه‌ها به عنوان تیرهای فرعی اصلی سقف عمل می‌کنند و در فواصل مشخص، بلوک‌های سبک قرار می‌گیرند. این بلوک‌ها معمولا از جنس سیمانی، سفالی یا پلی استایرن (یونولیت) هستند و نقش قالب دائمی را دارند. پس از نصب بلوک‌ها، فضای بین تیرچه‌ها با بتن پر شده و یک سقف یکپارچه و مقاوم ایجاد می‌شود.

مزایای سقف تیرچه بلوک چیست؟

سقف تیرچه بلوک یکی از پرکاربردترین سیستم‌های سقفی در ساخت و سازهای کشور ما است که از ترکیب سه عنصر اصلی تیرچه، بلوک یا فوم سقفی و بتن تشکیل می‌شود. یکی از بزرگ ترین مزایای سقف تیرچه بلوک، اجرای آسان‌تر آن نسبت به سایر سیستم‌های سقفی است. این سقف به دلیل استفاده از تیرچه‌های پیش ساخته و بلوک‌های سبک، نیازی به شمع بندی ندارد، که این امر به تسریع روند ساخت کمک می‌کند. 

یکی از ویژگی‌های مهم سقف تیرچه بلوک، استفاده از بلوک‌های توخالی سبک است که نه تنها باعث کاهش وزن مرده ساختمان می‌شود، بلکه هزینه‌های ساخت را نیز کاهش می‌دهد .بلوک‌های استفاده شده در سقف تیرچه بلوک، به عنوان عناصر باربر یا سازه‌ای عمل نمی‌کنند. به عبارت ساده‌تر، بلوک‌ها بیشتر نقش پرکننده دارند و وظیفه اصلی تحمل بار بر عهده تیرچه‌ها و آرماتورها است. به همین دلیل می‌توان از مصالح سبک‌تری مانند فوم سقفی به جای بلوک‌های سنتی استفاده کرد که این کار به سرعت بیشتر در اجرا کمک می‌کند.

روش اجرای سقف تیرچه بلوک

اجرای سقف تیرچه بلوک یکی از روش‌های پرکاربرد و محبوب در ساخت و ساز است که به دلیل مزایای فراوانی چون کاهش وزن ساختمان و سهولت در نصب، مورد توجه قرار گرفته است. برای دستیابی به یک سقف مقاوم و باکیفیت، رعایت دقیق مراحل اجرایی بسیار مهم است. در زیر، مراحل مختلف اجرای این نوع سقف را توضیح می دهیم.

1- زیرسازی و شمع بندی

ابتدا باید زیرسازی مناسب با استفاده از شمع‌های فلزی یا چوبی انجام شود. این شمع‌بندی به منظور حفظ تعادل و ثابت نگه داشتن تیرچه‌ها در حین نصب است، به طوری که از هرگونه آسیب یا تغییر شکل آن‌ها جلوگیری شود.

2- نصب تیرچه‌ها

در این مرحله، تیرچه‌ها با فاصله‌های معین روی تکیه گاه‌ها قرار می‌گیرند. در ساختمان‌های با اسکلت فلزی، تیرچه‌ها بر روی نبشی‌های متصل به تیرهای اصلی نصب می‌شوند، در حالی که در ساختمان‌های بنایی، این تیرچه‌ها روی شناژهای افقی قرار می‌گیرند.

3- قرار دادن بلوک‌ها

پس از نصب تیرچه‌ها، بلوک‌های پرکننده از مانند سفال، بتن توخالی یا یونولیت، بین تیرچه‌ها قرار می‌گیرند. این بلوک‌ها هم به منظور کاهش وزن سقف به کار می رود و همچنین عامل مهمی در آماده سازی بستر مناسب برای بتن ریزی می باشند.

4- آرماتوربندی

برای تقویت و افزایش مقاومت سقف، میلگردهای حرارتی و تقویتی به صورت مرتب بر روی تیرچه‌ها و بلوک‌ها نصب می‌شوند. این میلگردها از ایجاد ترک و شکاف در سقف جلوگیری کرده و به آن استحکام بیشتری می‌بخشند.

5- بتن ریزی

پس از اطمینان از استحکام آرماتوربندی و قالب بندی، بتن ریزی سقف انجام می‌شود. بتن باید به طور یکنواخت و به دقت در تمامی فضاها ریخته شود تا از ایجاد حفره‌های هوا جلوگیری شود و سطح بتن صاف و مقاوم باقی بماند.

6- عمل آوری بتن

پس از ریختن بتن، باید مراقبت‌های لازم برای عمل آوری آن انجام شود تا بتن به مقاومت مطلوب خود برسد. این شامل مرطوب نگه داشتن سطح بتن و جلوگیری از تبخیر سریع آب است تا بتن به طور کامل خشک و مقاوم گردد.

تفاوت سقف دال بتنی و تیرچه بلوک

سقف‌های دال بتنی و تیرچه بلوک از جمله سیستم‌های متداول در صنعت ساختمان سازی هستند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند. در زیر تفاوت‌های اصلی این دو سیستم را بررسی خواهیم کرد.

سقف دال بتنی به صورت یکپارچه از بتن مسلح و میلگرد ساخته می‌شود و هیچ عضو پرکننده‌ای مانند بلوک یا فوم در آن استفاده نمی‌شود. این سقف‌ها معمولا ضخامت بیشتری دارند و تمام بارها و نیروهای وارد بر سقف توسط خود بتن و میلگردها تحمل می‌شود. این سیستم برای پروژه‌های بزرگ و حساس که نیاز به مقاومت بالاتر دارند، مناسب است.

در مقابل، سقف تیرچه بلوک از سه جز اصلی تشکیل می‌شود که شامل تیرچه‌ها (که می‌توانند فلزی یا بتنی باشند)، بلوک‌های پرکننده (از جنس فوم، سفال یا بتن توخالی) و بتن ریزی نهایی می شود. بلوک‌ها در این نوع سقف نقشی سازه‌ای ندارند و تنها برای کاهش وزن مرده و مصرف بتن استفاده می‌شوند. این سقف‌ها معمولا برای پروژه‌های کوچک‌تر و مسکونی مناسب هستند، زیرا اجرای آن‌ها سریع‌تر و کم هزینه تر است.

به طور کلی، تفاوت‌های اصلی این دو سقف در ساختار، هزینه و نحوه استفاده از مصالح است. سقف دال بتنی برای پروژه‌های نیازمند مقاومت بالا و یکپارچگی بیشتر توصیه می‌شود، در حالی که سقف تیرچه بلوک به دلیل سرعت اجرای بالا و هزینه کمتر، انتخاب مناسبی برای پروژه‌های کوچک و متوسط است.

کلام آخر

اگر هدف شما ساخت سازه‌ای محکم و مقاوم در برابر بارهای سنگین است، سقف دال بتنی با ویژگی‌ها خود انتخاب مناسبی برای پروژه شما می باشد. اما اگر به دنبال سرعت بیشتر در اجرا و کاهش هزینه‌ها برای پروژه‌های کوچکتر هستید، سقف تیرچه بلوک با اجرای ساده‌تر و کاهش وزن، می‌تواند بهترین انتخاب باشد. بنابراین، برای دستیابی به بهترین نتیجه، باید میان هزینه، زمان و نیازهای فنی پروژه خود یک توازن دقیقی برقرار کنید.